منتور

از نخستین سالهای سده بیستم میلادی، چالش های اقتصاد صنعتی و روابط پیچیده در امور بازرگانی و تحولات نوین در عرصه های سیاست خارجی موجب شد دولت ها به این واقعیت پی ببرند كه به دانش روز و اطلاعات علمی و دقیقی در زمینه های مذكور نیاز دارند. به این ترتیب در ایالات متحده و همچنین در اروپا موج اقدام برای تشكیل مراكز تخصصی تحقیقاتی و فكری در جهت تربیت كارشناس های خبره و تحقیقات ویژه برای یافتن راه حل های مورد نیاز به راه افتاد. از نخستین نمونه های معروف این كانون های اندیشه می توان به «بنیاد كارنگی برای صلح جهانی» تأسیس در سال ۱۹۱۰ در آمریكا، «مؤسسه مطالعات اقتصادی جهانی كیل»، تأسیس در سال ۱۹۱۴ در آلمان، «مؤسسه بروكینگز» تأسیس در سال ۱۹۱۶ در آمریكا و «مؤسسه سلطنتی مطالعات روابط بین الملل» تأسیس در سال ۱۹۲۰ در انگلستان اشاره كرد. هدف عمده این مراکز ارائه مشاوره به دولت ها بود. اما تاسیس اتاق های فکر به شکل رسمی به نیمه های قرن بیستم برمی گردد. بعد از جنگ جهانی دوم، نیروی هوایی آمریکا اولین اتاق فکر رسمی را با عنوان اندیشگاه Rand در سال ۱۹۴۷ با هدف تدوین سیاست های نظامی تاسیس کرد. این اندیشگاه را مادر ِاتاق های فکر جهان نامیده اند. در دهه ۱۹۶۰ واژه اتاق فکر به شکل رسمی مورد استفاده قرار گرفت و هدف از ایجاد اتاق های فکر، ایجاد ارتباط بین دانش و قدرت بود. از آن زمان به بعد، تعداد اتاق های فکر در جهان رشد چشمگیری پیدا کرد.

واژه اتاق فکر (Think tank) معمولاً سازمانی است که افراد صاحب‌نظر را به خدمت می‌گیرند تا بر روی مسائل و اهداف را تجزیه و تحلیل نماید و برای دستیابی به آنها به کمک ایده خلاقانه، راه‌حل فراهم کنند. اندیشکده، اندیشگاه، مرکز مطالعات استراتژیک، مخزن فکری، کارخانه‌های فکر، کارخانه‌های مغز و کارخانه‌های ایده برخی از عباراتی است که برای این نوع سازمان‌ها در ادبیات فارسی استفاده شده است.